Gurur ve Önyargı

Bitmek bilmeyen önyargıları var insanoğlunun. Yeni tanıştığımız, uzun yıllar tanıdığımız herkese, hatta kendimize bile bitmeyen önyargılarla yaklaşıyoruz. Sonucunda utanabiliyoruz, hatamızı fark edebiliyoruz ya da haklı bizmiş gibi devam ediyoruz.

İletişimimizdeki her engelin içinde bulunan, bizi de karşımızdakini de yoran en büyük engel önyargı. Yine de vazgeçemiyoruz ondan.

Gurur ise çok ayrı. Gerekli olduğu zamanlar olduğu gibi hiç olmaması gereken zamanlar da var. Ama gururun ve önyargının bir arada olması, işte çok daha büyük bir engel.

Jane Austen’ın yazdığı Gurur ve Önyargı da bu engelleri açıkça gösteriyor bize. Çoğunluğun tanıdığı ismiyle ‘‘Aşk ve Gurur’’. Ancak kitabın bu adı, daha çok satması için ortaya çıkan bir satış hilesi. Zaten kitabı okuyanlar fark etmiştir, Gurur ve Önyargı ismi daha doğru duruyor kitapta. Elbette aşk var ama o aşkın önündeki engel değil mi gurur ve önyargı?

---

Darcy’yi kibirli, Elizabeth’i gururlu olarak görüyoruz kitapta. Ancak Darcy’nin kibirli olduğunu düşünmemizin nasıl büyük bir önyargı olduğunu yüzümüze öyle bir çarpıyor ki kitap, bir an ‘‘İnanamıyorum’’ deyip kalıyorsunuz.

Darcy’nin de, Elizabeth’in ailesine karşı önyargıları var. Hatta ilk Darcy, Elizabeth’e karşı önyargılı davranıyor. Ancak onun davranışlarından o önyargının kırıldığını anlıyoruz bir süre sonra.

Elizabeth evet gururlu ama kitabı okudukça, zaman zaman o kadar gururlu olmaması gerektiğini düşünüyorsunuz. Bu belki biraz da onların Darcy ile kavuşmasını istediğimizden olabilir, ancak iyice baktığımızda bazı yerlerde gerekli olmayan gurur da mevcut.

Gurur ve önyargı, tıpkı tüm insanların ilişkilerinde, aşklarında olduğu gibi Darcy ile Elizabeth arasındaki aşkta da en büyük engel. Zamanla bu değişiyor tabi, biri üzerindeki kibirli önyargısını kırıyor diğeri gururunu.

Kitabın içeriğindeki diğer nokta ise taşra ve soylular arasındaki uçurumun gösterilmesi, hatta kadınların evlilik hakkında söz söylemesi/söyleyememesi konusunda bir eleştiri taşımasıdır. Buna ek olarak miras hakkına karşı bir eleştiri de seziliyor, çünkü kitapta görüldüğü üzere kadınlar miras hakkına sahip değil.

Bu bakımdan Jane Austen, feminist kadın yazarlar arasında önemli bir yer alıyor.

---

Aşk ve Gurur adıyla bir filmi de bulunuyor kitabın. Tabi filmde olaylar hızlı ilerliyor ve konu Darcy ile Elizabeth etrafında dönüyor. Kitaptaki gibi ara ara Jane’i ön planda görmüyoruz.

Yine de kitapla filmin içeriği aynı. Senaryonun kapsadığı bölümler, kitabın içeriğine uyuyor. Zaten senaryo da Darcy ile Elizabeth’in kavuşmalarına kadar almış içeriği, kitabın kısa olan son bölümleri yok ve bence senaryoya eklenmesine gerek de yoktu.

Oyuncuların performansından ele alınan kitap içeriğine kadar filmin tamamı beğenmiştim. Hatta kitabı okurken de filmi izlerken de aynı hislere sahiptim: İnsanın yüzünde tebessüm oluşturan ama adını koyamadığı, bilemediği bir his...

Bu nedenle kitap da film de önerilerim arasında.

---

Hepimiz önyargılarımızın, gururumuzun kurbanı olabiliyoruz ya da başkasının önyargısına, gururuna kurban gidebiliyoruz. Zaman zaman gururlu olmak iyi olsa da önyargı hep engelimiz.

Hepimizin engellerinden kurtulması dileğiyle…